11 نکته اخلاقی از منظر امام خامنه ای

‫ ۱-گام اول
‬ ‫اولین و مهم ترین قدم خودسازى این است که‬ ‫انسان به خود و به اخلاق و رفتار خود با نظر‬ ‫انتقادى نگاه کند؛ عیوب خود را با روشنى و دقت‬ ‫ببیند و سعى در برطرف کردن آنها داشته باشد.‬ ‫این از عهده ى خود ما برمى آید و این تکلیفى بر‬ ‫دوش ماست.‬
خطبه های نماز عید سعید فطر 1380/9/25

‫۲- بین خود و خدا
‬ ‫یکى از ویژگى ها که بسیار مهم است تا براى‬ ‫خودسازى به آن توجه کنیم و شاید جنبه ى‬ ‫تقدمى هم داشته باشد، «اخلاص» است. اخلاص‬ ‫عبارت است از کار را خالص انجام دادن و این‬ ‫که کارى را مغشوش انجام ندهیم [...] خالص‬ ‫بودن عبادت و خالص بودن عمل، این است که‬ ‫براى خدا باشد. در بین مردم، متأسفانه خیلى‬ ‫رایج است که کارهاى خوب خودشان را بر زبان‬ ‫بیاورند و بگویند. کأنه توجه ندارند که نباید کار‬ ‫نیک را به زبان آورد و گفت که ما مى خواهیم‬ ‫این کار را بکنیم یا ما این کارها را مى کنیم. البته‬ ‫برخى جاها استثناست. در جاهایى، بعضى از کارها‬ ‫باید در علن انجام گیرد. در روایات در باب صدقه‬ ‫آمده است که «صدقهى سِر» این ثواب را دارد‬ ‫ّ‬ ‫و «صدقهى علانیه» این ثواب را. یا مثلاً‬ ‫عبادات‬ ‫گروهى، جلوى چشم مردم انجام مى گیرد و باید‬ ‫انجام گیرد و این از شعایر الهى است، اما بسیارى‬ ‫از عبادات یا اغلب عبادات، آن روابطى که بین‬ ‫خود انسان و خداست -ذکر، توجه، دعا، نافله،‬ ‫شب زنده دارى، سحرخیزى، احسان و کارهاى‬ ‫نیک- باید بین خود انسان و خدا بماند.‬
روز اول ماه مبارک رمضان 1371/12/04

‫۳- طبیب خود باشیم
‬ ‫طبیب خودتان باشید. بهترین کسى که مى تواند‬‬‬بیمارى ما را تشخیص دهد، خودمان هستیم.‬ ‫بیاورید روى کاغذ. بنویسید «حسد». بنویسید‬ ‫«بخل». بنویسید «بدخواهى براى دیگران؛ وقتى‬ ‫کسى به خیرى مى رسد، ما ناراحت مى شویم.»‬ ‫بنویسید «تنبلى در کار». بنویسید «روح بدبینى‬ ‫به نیکان و صالحان». بنویسید «بى اعتنایى به‬ ‫وظایف». بنویسید «علاقه به خود؛ شدیدا ً به‬ ‫خودمان علاقه داریم». ماه رمضان فرصتى است‬ ‫که یکى یکى این بیمارى ها را تا آنجایى که بشود،‬ ‫برطرف کنیم.‬
روز اول ماه مبارک رمضان 1371/12/04

‫۴- پولادین خواهید شد اگر…‬ ‫
در درجه ى اول، جوان دانشجو و دانش آموز باید‬ ‫خودسازى کند. خودتان را با تربیت دینى بسازید.‬ ‫امور تربیتى خوب است. معلم تربیتى خوب است.‬ ‫گوینده ى تربیتى خوب است، اما آن کسى که‬ ‫از درون خود، موعظه کننده و تربیت کننده اى‬ ‫نداشته باشد، -واعظ مِن نَفْسِهِ- این تربیت ها به‬ ‫ٌْ‬ ‫کارش نمى آید. خودتان را بسازید، با نفس مبارزه‬ ‫کنید، اجراى حکم الهى را در محدوده ى شخص‬ ‫خودتان بزرگ بشمارید و به نماز، به توجه به‬ ‫خدا، به دعا و به توکل اهمیت بدهید. این شما را‬ ‫پولادین خواهد کرد.
دیدار با گروهی از دانشجویان و دانش آموزان 1370/08/15

‬ ‫۵ - خاک ریزهاتان را محکم کنید‬
‫مراقب باشید. مواظب باشید و خاک ریزهایتان را‬ ‫محکم کنید تا دشمن نتواند در سنگرهاى شما‬ ‫نفوذ کند. با این روحیه ى ایمانى و استوار است‬ ‫که مى توانید شاخ استعمار را بشکنید و اسلحه را‬ ‫از دستش بگیرید تا ملتتان بتواند نفسى بکشد، تا‬ ‫بتوانید کشور را بسازید، تا بتوانید سطح زندگى‬ ‫را بالا ببرید، تا بتوانید مشکلات و گره هایى را که‬‬میراث سالهای دوران استعمار و سلطه ی اجانب‬ ‫است، از بین ببرید.‬‬‬‬‬

‫در اجتماع مردم مشهد و زائران امام رضا(ع) در روز عید فطر1371/01/15‬‬

‫ 6- یک ساعت برای خودتان‬
‫دعا کنید. نافله بخوانید. توجه پیدا کنید. متذکر‬ ‫باشید. در شبانه روز یک ساعت را برای خودتان‬ ‫و خدای خودتان قرار بدهید. از کارها و اشتغالات‬ ‫گوناگون خودتان را بیرون بکشید. با خدا و با‬ ‫اولیای خدا و با ولى عصر عجل الله تعالى فرجه و‬ ‫ارواحنافداه، مأنوس بشوید. با قرآن مأنوس باشید‬ ‫و در آن تدبر بکنید.‬

‫دیدار با مسؤولان و کارگزاران نظام 1370/5/23

‫7- مسجد پایگاه‬
‫با امام جماعت مسجد، با عبادتکنندگان مسجد‬ ‫و با مؤمنینى که در مسجدند، برادرانه صمیمى‬ ‫باشید و آن را حفظ و بیشتر کنید. اول وقت، نماز‬ ‫را به جماعت، پشتسر پیشنماز هر مسجدی که‬ ‫در آن هستید، بخوانید. در مراسم دینى مسجد و‬ ‫تبلیغات آن شرکت کنید. در مراسم دعا و قرآن‬ ‫و مراسم مذهبى شرکت کنید. [...] برای مسجد،‬ ‫جاذبه درست کنید.‬
‫دیدار فرماندهان بسیج سراسر کشور 1371/8/27

‫8- مثل آینه‬
‫من بارها گفته ام، باز هم مى گویم؛ ما تلاوت‬ ‫برجسته ی قرآن را در این کشور دنبال مى کنیم،‬ ‫برای این که اُنس با قرآن و تلاوت قرآن در بین‬ ‫مردم عمومیت پیدا کند. عزیزان من! باید با‬ ‫قرآن اُنس پیدا کنید. زبان ما، زبان قرآن نیست.‬ ‫مى توانیم به ترجمه ی قرآن مراجعه کنیم، اما‬ ‫عمق یابى مضامین قرآنى فقط با مراجعه ی به‬ ‫ترجمه نمى شود؛ کما این که با خواندن متن قرآن‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ ‫هم برای کسانى که مى فهمند، همیشه به دست‬ ‫نمى آید. با تدبّر به دست مى آید. با عمق یابى‬ ‫به دست مى آید. با قرآن باید مثل آینه مواجه شد؛‬ ‫پاکیزه، براق و بى زنگار، تا قرآن در دل ما منعکس‬ ‫شود. قرآن باید در جان ما انعکاس پیدا کند.‬
‫‫دیدار قاریان قرآن کریم 1384/7/14‬‬‬

9- پایان جوشش انقلابی
‬ ‫وقتى نماز جماعت مى خوانید، نماز شما باید همراه‬ ‫با توجه به پروردگار و خشوع در مقابل او باشد.‬ ‫وقتى اعتکاف مى کنید، وقتى روزه مى گیرید،‬ ‫وقتى اجتماعات مذهبى تشکیل مى دهید،‬ ‫باید همراه با توجه به خدای متعال و همراه با‬ ‫اخلاص باشد. کلید موفقیت اینهاست. اگر این‬ ‫نباشد، همان چیزی بر سر انسان خواهد آمد که‬ ‫دیدید بر سر عده ای آمد. عده ای در اول انقلاب‬ ‫خیلى تند و داغ و پُرشور بودند، اما متأسفانه فکر‬ ‫دینى آنها عمق نداشت؛ با اولین باد سردی که از‬ ‫طرف تبلیغات دشمنان آمد، برگ و بار انقالبیشان‬‬‬ریخت و جوشش انقالبیشان تمام شد. بعضى ها‬ ‫صدوهشتاد درجه این طرف غلتیدند. [...] این‬ ‫به خاطر نداشتن عمق است. به این دلیل است که‬ ‫ِ‬ ‫ریشه ی اعتقادی و فکری وجود ندارد.‬
‫دیدار دانشجویان و استادان دانشگاه های استان کرمان 1384/2/19

10- هنوز فاصله داریم‬
‫قرآن کتاب نور، کتاب معرفت، کتاب نجات، کتاب‬ ‫سلامت، کتاب رشد و تعالى و کتاب قرب به‬ ‫خداست. ما این خصوصیات را چه وقت از قرآن‬ ‫به دست مى آوریم برادران عزیز؟ همین که قرآن‬ ‫را در جیبمان بگذاریم، کافى است؟ اینکه در‬ ‫هنگام سفر، از زیر قرآن رد شویم، کافى است؟‬ ‫اینکه ما در جلسه ی تلاوت قرآن شرکت کنیم،‬ ‫کافى است؟ اینکه حتى قرآن را با صدای خوش‬ ‫تلاوت کنیم یا تلاوت خوش را بشنویم و از آن‬ ‫ّ‬ ‫لذت ببریم، کافى است؟ نه؛ چیز دیگری لازم‬ ‫دارد. آن چیست؟ آن تدبّر در قرآن است. باید در‬ ‫ِ‬ ‫قرآن تدبّر کرد. خود قرآن در موارد متعدد از ما‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ ‫مى خواهد که تدبّر کنیم. عزیزان من! اگر ما یاد‬ ‫گرفتیم که با قرآن به صورت تدبّر اُنس پیدا کنیم،‬ ‫همه ی خصوصیاتى که گفتیم، حاصل خواهد شد.‬ ‫ما هنوز خیلى فاصله داریم، پس باید پیش برویم.‬ ‫
مراسم اختتامیه ی مسابقات قرائت قرآن 1373/10/14

 

 

11- بازگشت به خدا‬
لازم نیست که اگر انسان مى خواهد احساس گناه‬ ‫کند، حتماً بایستى سال های متمادی غرق در گناه‬ ‫شده باشد. نخیر؛ یک گناه هم یک گناه است. نباید‬ ‫گناه را کوچک دانست. در روایات باب «استحقار‬ ‫ّ‬ ‫الذنوب» داریم که حقیر شمردن گناهان را مذمت‬ ‫ّ‬ ‫کرده اند. علت اینکه خدای متعال مى فرماید‬ ‫«مى آمرزیم»، این است که بازگشت به خدا، خیلى‬ ‫مهم است؛ نه اینکه گناه، کم و کوچک است. گناه،‬ ‫عمل بسیار خطرناکى است، منتها بازگشت و توجه‬ ‫ّ‬ ‫به خدا و ذکر او، اینقدر اهمیت دارد که اگر کسى‬ ‫این را صادقانه و درست و حقیقى انجام دهد، آن‬ ‫وقت آن بیماری صعب العالج از بین مى رود.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

‫خطبه های نماز جمعه ی تهران 1375/10/28‬‬‬

‫منبع : نشریه شجره طیبه صالحین/سال اول/پیش شماره اول/تیرماه 1391‬‬‬‬‬‬‬